Article1

در کوچه پس کوچه های کودکی

(نادر فاطمی/ کارشناس هنر کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه)
از آقای فاطمی می پرسیم آیا هنر اصلاً آموزش دادنی هست یا نه؟

با وجود اینکه خودم معلم هستم و آموزش می دهم، اما باز هم یک جاهایی به آموزش شک می کنم. وقتی ما می گوییم آموزش، یعنی همه چیز را یاد می دهیم، آیا واقعاً این گونه هست؟ آیا واقعاً ما همه چیز را یاد می دهیم و آیا واقعاً سیستمی وجود داد که بتواند همه چیز را به ما آموزش دهد؟ و یا اصلاً اینکه یک انسان و یا یک سیستم بر همه چیز علم دارد که بتواند به ما یاد دهد که بعد بخواهد فکر کند که چگونه بیاموزد.
آیا خود من که یک مربی و تعلیم دهنده هستم، همه چیز را می دانم و یا همه ی آن چیزهایی که می گویم درست است و بچه ها همه چیز را همان طوری که من می گویم، دریافت می کنند؟
امروزه آموزش برای ما تبدیل به یک مجموعه آکادمی طبقه بندی شده است. شاید آموزشی را که ما در محیط پیرامون خود فرا می گیریم خیلی بیشتر و عمیق تر از یک کلاس آموزش باشد. شاید یک روستایی به درک بهتری از یک سری مسائل رسیده باشد که طبیعت به او آموخته و با تمام وجودش لمس کرده است ولو اینکه نتواند به صورت آکادمیک توضیح دهد و بیان کند و شاید نتوان سر هیچ کلاس آموزشی، آن را آموخت.
به نظر من هدف اول در آموزش این است که کودک خودش را بشناسد، یعنی بالابردن سطح شناخت کودک نسبت به خودش در وهله ی اول، دوم بالابردن سطح شناخت و درک کودک نسبت به محیط اطرافش، سوم فعال کردن قوۀ خلاقه و ایجاد فضایی که بتواند در آن خلاقیت ایجاد کند و آزاد و رها باشد و در آخر، دادن فرصت به کودک برای ابزار و نمایش خودش و اینکه بتواند از هنر به عنوان زبان برای حرف زدن استفاده کند و به نوعی قالبی برای تخلیۀ روحی و بازسازی او باشد.
سوالی که در اینجا پیش می آید این است که حالا چگونه باید به این اهداف جامۀ عمل پوشاند؟
او در ادامه می گوید: نخستین چیزی که فکر می کنم کلاس را خوب پیش می برد گفتگوی اولیه بر اساس تقسیم بندی های گفته شده است. در حقیقت برنامه ی متناسب با هدفش، راهکاراش را پیدا می کند یعنی موقعی که می خواهم به سر کلاس بروم از قبل می دانم که در این جلسه مثلاً می خواهم فرصتی ایجاد کنم که بچه ها خودشان را ابراز کنند و یا اینکه با تشخیص فضای کلاس از بچه ها بخواهیم که در آن روز به خودشان بپردازیم. مثلاً امروز همه تصویری از دستمان نقاشی کنیم و یا اینکه در این جلسه ی کلاس فرصتی به بچه ها داده شود برای حرف زدن و اینکه بفهمم چه اتفاقاتی در درون آنها می گذرد و در چه موقعیت احساسی، شناختی و ادارکی قرار دارند و همیشه به عنوان یک مربی سعی بر این داشته ام که به بهترین نحو ممکن مسئولیت های خود را انجام دهم.

• جهان هنر، ماهنامه خبری، آموزشی، تحلیلی هنرهای تجسمی، گفتگو با نادر فاطمی، سال اول، شماره دوم، اردیبهشت 1385.